ในยุคดิจิทัลที่ทุกอย่างเดินทางอย่างรวดเร็วแบบนี้ เราดูแลสิ่งที่มีค่าที่สุดของเรา ซึ่งก็คือ ‘เวลา’ กันอย่างไร? และนี่คือบทสัมภาษณ์ Christoph Grainger-Herr CEO บริษัทผลิตนาฬิกาอนาล็อกเรือนหรูอย่าง IWC เกี่ยวกับเรื่องของ ‘เวลา’

“It’s a luxury not to have to keep chasing everything.” – Christopher Grainger-Herr

นักวิทยาศาสตร์บอกว่า คนเรารับรู้ปัจจุบันขณะได้ยาวนานที่สุดคือ 3 วินาที ถ้าก่อนหน้านี้จะเป็นอดีตหรือความทรงจำ ส่วนถ้าหลังจากนี้คืออนาคตหรือความคาดหวัง คุณคิดว่าจริงไหม
ก็เป็นความคิดที่น่าสนใจดีนะ แต่ไม่ว่าจะเป็นวินาที ชั่วโมง หรือหน่วยอะไรที่เราคิดขึ้นมาเพื่อกำหนดเวลา ก็ล้วนเป็นกระบวนการทางสังคม เป็นโครงสร้างที่ประดิษฐ์ขึ้น เหมือนๆ กับปฏิทิน ที่ไว้จัดการชีวิตของคนเรา ที่ IWC เอง เราก็ถามตัวเองกันอยู่บ่อยๆ นะว่า ถ้านักสำรวจก้าวลงบนดาวอังคารแล้ว เราควรจะคิดเรื่องการสร้างนาฬิกาที่ใช้ดูเวลาของจักรวาลบ้างไหม นาฬิกาแบบไหนที่คนจะเอาไปใช้บนดาวอังคารได้ เพราะในโลกของดาราศาสตร์ หนึ่งวันนั้นมีมากกว่า 25 ชั่วโมง

เวลาถือว่าเป็นมิตรหรือศัตรูสำหรับคุณ
แน่นอนว่าไม่ใช่ศัตรูหรอก เราเลือกที่จะทำสิ่งต่างๆ ในเวลาที่เราเลือกจะทำได้ แล้วเราก็มีความสุขกับการใช้เวลาอย่างเต็มที่ในทุกๆ วัน

คุณเคยบอกว่าการเปลี่ยนแปลงจากศตวรรษที่ 19 มาสู่ศตวรรษที่ 20 นั้นเป็นช่วงเวลาที่น่าสนใจ คุณคิดไหมว่าตอนนี้เราก็กำลังก้าวเข้าสู่จุดเปลี่ยนผ่านอีกครั้ง
การเปลี่ยนผ่านสู่ยุคดิจิทัลและผลของมันเป็นอะไรที่น่าตื่นเต้น แต่ต้องยอมรับว่าปัจจุบันนี้เราก็ชัดเจนกันมากขึ้นว่าเราจะทำอะไรและเราต้องการอะไร ย้อนไปสมัยยุคเศรษฐกิจรุ่งเรืองของเยอรมนี ที่เรียกว่า ‘Grunderjahre’ ตอนที่กำลังจะก้าวเข้าสู่ยุคสมัยใหม่ เราเคยถูกทำให้เชื่อว่าอนาคตจะสดใส ถ้าเราใช้เครื่องจักร เราจะสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตของทุกคนได้ แล้วหลังจากนั้น ผู้คนก็เชื่อเรื่องรถที่บินได้และพลังงานนิวเคลียร์ด้วยซ้ำ

ซึ่งถือว่าไร้เดียงสาใช่ไหม เมื่อมองจากปัจจุบันย้อนกลับไป
แน่นอน ความเชื่อความหวังทั้งหมดนี้พังทลายไปในช่วง 1980s เมื่อเราตระหนักว่าเราจำเป็นต้องคิดมากขึ้นเรื่องการใช้ทรัพยากรของเรา ตอนนี้ เราเริ่มไม่แน่ใจแล้วกับความก้าวหน้าแบบก้าวกระโดดกันแล้ว เมื่อเทียบกับเมื่อ 100 ปีก่อน

ในฐานะที่คุณทำงานอยู่ในอุตสาหกรรมที่แม้แต่เสี้ยววินาทียังมีความหมาย คิดว่าทำไมคนส่วนใหญ่ถึงรู้สึกว่าเวลาของพวกเขาผ่านไปอย่างน่าเสียดาย ทั้งที่เรามีเครื่องมือดิจิทัลมากมายที่จะช่วยเราประหยัดเวลาได้
ผมคิดเรื่องนี้อยู่บ่อยๆ เวลาที่มีสิ่งที่น่าสนใจมากมายรอบตัวเรา เราก็มักแต่จะสนใจที่จะเสพมันมากกว่าที่จะรู้สึกว่าอยากสร้างอะไรขึ้นมาเอง ก่อนหน้านี้ ถ้าคุณส่งจดหมายไปอเมริกา ก็ต้องใช้เวลาหลายวันในการรอคำตอบ และช่วงเวลาเหล่านั้นเองที่ทำให้คุณได้คิดทบทวน แต่เดี๋ยวนี้คือข้อความถูกโต้ตอบกันภายในไม่กี่วินาที และเราก็แทบไม่มีเวลาที่จะคิดถึงสิ่งที่ส่งหรือพูดไปแล้วเลย เพราะทุกอย่างเกิดขึ้น ณ ขณะนั้น มันไม่ค่อยมีเวลาให้เราหยุดนิ่ง ซึ่งการหยุดนิ่งนี่บางทีก็เป็นจุดเริ่มต้นของความคิดสร้างสรรค์

คือเราไม่มีเวลาว่างมากพอเหรอ
ก็ใช่ นึกย้อนกลับไปสมัยผมเด็กๆ ไอเดียดีๆ มักจะผุดขึ้นมาตอนที่ผมรู้สึกว่างๆ เบื่อๆ เมื่อตอนที่ยังไม่มีเกมคอมพิวเตอร์หรือโซเชียลมีเดีย ผมมีเวลาที่จะคิดถึงโลกใบนี้มากกว่านี้ บางทีก็อาจจะจินตนาการอะไรสนุกๆ จริงๆ ตอนนี้ก็อาจจะดีเหมือนกัน ถ้ามีโอกาสตัดการเชื่อมต่อเหล่านี้ไปบ้าง

คุณมีโอกาสที่จะทำแบบนั้นบ้างไหม
มีสิ ตอนที่ผมสวมรองเท้าแล้ววิ่งออกไปตอนเช้าเวลาที่ผมเดินทางไปที่ต่างๆ หรือไม่ก็ช่วงเย็นหลังวันทำงาน ผมวิ่งเข้าไปในเมือง และนั่นก็คือเวลาที่ผมได้คิดทบทวนสิ่งต่างๆ มองหาสิ่งใหม่ๆ รอบตัว และเกิดไอเดียใหม่ๆ ขึ้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นไม่ได้ถ้าผมมัวแต่นั่งอยู่ที่โต๊ะทำงาน ผมต้องการช่วงเวลาที่ไร้การสื่อสารบ้าง ในธุรกิจนาฬิกา รวมทั้งธุรกิจอื่นๆ มันไม่ใช่แค่บริหารต้นทุนให้ต่ำที่สุด แต่ไอเดียใหม่ๆ ต่างหากที่สำคัญ และมันก็ต้องเกิดขึ้นเร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ วงจรของผลิตภัณฑ์นั้นเกิดขึ้นและดับไปอย่างรวดเร็วอยู่ตลอดเวลา เราเคยผลิตนาฬิกาที่จำหน่ายมาได้ตลอด 25 ปี แล้วค่อยมาคิดว่ารุ่นต่อไปควรจะเป็นยังไง แต่เดี๋ยวนี้แค่ 5 ปีเราก็ต้องเปลี่ยนดีไซน์ใหม่แล้ว เราต้องปรับตัวให้เข้ากับจังหวะที่เปลี่ยนไปนี้

คิดว่านาฬิกาอนาล็อกแบบไหนที่ยังเหมาะกับยุคสมัยนี้
ที่ IWC ส่วนใหญ่ยังคงชื่นชอบนาฬิกาคลาสสิกสไตล์ผู้ชายมากกว่า จริงๆ แล้วสาวๆ หลายคนก็ชื่นชอบอะไรแบบนี้เช่นกัน จิตวิญญาณและงานวิศวกรรมอันประณีตนั้นเป็นหัวใจสำคัญของมัน สิ่งที่เรามอบให้กับผู้คนนั้นสร้างขึ้นจากความแม่นยำและการคิดค้นสิ่งใหม่ๆ เสมอ เพราะคนที่ใช้นาฬิกาของเราอาจจะเป็นใครก็ตามที่ต้องพึ่งพาเวลาเป็นอย่างมาก นับตั้งแต่นักขับรถแข่ง Formula 1 กัปตันขับเครื่องบิน นักวิจัย หรือนักดำน้ำ

งานวิศวกรรมอันประณีต ความเสี่ยง และความโรแมนติก ทั้งหมดดูย้อนแย้งกัน มันรวมเข้ากันได้จริงๆ เหรอ
ความย้อนแย้งนั่นเป็นสิ่งที่ดีที่ทำให้แบรนด์แข็งแรง เหมือนอย่างที่เมอร์เซเดส-เบนซ์และพาร์ตเนอร์ของเราอย่าง Mercedes-AMG ทำ ทั้งเหตุผลและอารมณ์มันไปด้วยกันได้ ความต่างคนละขั้วนี่เองที่เป็นจุดที่ทำให้น่าสนใจ รวมถึงเป็นสารตั้งต้นสำหรับการพัฒนาไอเดียของเราด้วย

จริงหรือเปล่าที่เขาบอกว่า ‘เวลาว่าง’ คือความหรูหราของยุคสมัยนี้
ผมเห็นด้วยนะ มันสะดวกสบายจะตายเวลาที่เราไม่ต้องวิ่งไล่ตามอะไร ถึงอย่างนั้น ก็ปฏิเสธไม่ได้หรอกว่าคนยังผูกความรู้สึกหรูหราไว้กับสินค้าระดับสูงทั้งหลาย ลูกค้าหลายคนของเราให้นาฬิกาเรือนหรูเป็นรางวัลของความสำเร็จในชีวิต ผมมองว่านั่นก็เป็บวิธีที่เปี่ยมไปด้วยความคิดและความหมายในการเลือกความหรูหราให้ชีวิต เพราะนาฬิกาเป็นของส่วนตัวมากๆ มันทั้งแสดงตัวตนของผู้สวมใส่ รวมไปถึงรอยขีดข่วนหรือบาดแผลได้ด้วย เวลาที่เราคุยกับลูกค้า เราสามารถเรียนรู้เรื่องราวของพวกเขาผ่านนาฬิกาได้ในเวลาอันรวดเร็ว พ่อของผมให้นาฬิกากับผมในงานแต่งงาน แล้วมันก็มอบความทรงจำที่เปี่ยมไปด้วยความรู้สึกและแสนจะเป็นส่วนตัวไว้กับผมตลอดมา

เมื่อคิดถึงการผลิตนาฬิกาแบบอนาล็อก ก็อาจจะมีภาพของช่างทำนาฬิกาที่ถือคีมและแว่นขยาย ส่วนถ้าเป็น Mercedes-AMG ก็น่าจะเป็นเสียงของเครื่องยนต์ที่ดังกระหึ่มในหู คุณคิดว่าสองอย่างนี้มีความเหมือนกันยังไง
สิ่งที่ Mercedes-AMG และ IWC มีเหมือนกัน นั่นก็คือความมุ่งมั่นในการพัฒนาวิธีปฏิบัติด้านเทคโนโลยีขององค์กร ทั้งแบรนด์รถสปอร์ตสมรรถนะสูงของ AMG และนาฬิกาของ IWC ต่างก็อาศัยความรู้ด้านวิศวกรรมอันหลักแหลมและงานออกแบบสุดพิเศษ ซึ่งผสมผสานแพชชั่นและความความรื่นรมย์เอาไว้ด้วยกัน แล้วเราก็มีแนวคิดในการผลิตที่เหมือนกัน นั่นก็คือเครื่องยนต์ AMG นั้นถูกบรรจงประกอบจากกลไก A ถึง Z ขณะที่นาฬิกาก็ถูกประกอบกลไกอันซับซ้อนขึ้นด้วยความอดทนและละเมียดละไม เพราะมันคือการเดินหมุนที่ต้องทำงานต้านแรงโน้มถ่วงด้วย

และนั่นคือจิตวิญญาณของสิ่งต่างๆ เหรอ
ใช่ มันคือจิตวิญญาณของกลไก สำหรับผม มันแตกต่างจากผลิตภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์หรือดิจิทัลมาก ผมคิดว่าผู้คนยังคงเชื่อมั่นในสิ่งที่เป็นพื้นฐาน การสามารถแยกชิ้นส่วนต่างๆ ออกมาเพื่อทำความเข้าใจได้นั้นไม่เหมือนกับการใช้สมาร์ทโฟน กลไกอันน่าหลงไหลและการเคลื่อนที่ของมันนั้นแตกต่างโดยสิ้นเชิงกับชิพคอมพิวเตอร์ นั่นเป็นสิ่งที่อธิบายว่าทำไมถึงยังมีคนที่หลงใหลในรถ นาฬิกา หรือเครื่องบินรุ่นคลาสสิกอยู่

คุณยังเชื่อไหมว่ากลไกแบบอนาล็อกยังสามารถเป็นความปรารถนาของคนในยุคนี้
แน่นอน เวลาที่ผ่านไปเร็วมากทำให้มนุษย์เปลี่ยนไปอีกครั้ง ดูง่ายๆ อย่างการที่คนหันไปหาแผ่นไวนิลมากขึ้น หรืออย่างตอนที่ผมไปงานเทศกาลรถคลาสสิกที่ Goodwood ก็มีรถอายุกว่า 100 ปีมากมายมาร่วมแข่งขัน เห็นแบบนี้ ผมก็ยังอยากที่จะลงมือหยิบชิ้นส่วนต่างๆ มาประกอบกันให้มีชีวิตอีกครั้ง

มีคนบอกว่าหลักฐานทางดิจิทัลของเราจะหายไปในอีก 100 ปีข้างหน้า
หลายคนกลัวมันนะ อะไรจะเกิดขึ้นกับรูปถ่าย วิดีโอ และความทรงจำของเรา ลูกหลานของเราจะยังมีโอกาสได้รับรู้สิ่งเหล่านั้นไหม ยิ่งเราวิ่งเข้าหาดิจิทัลเท่าไหร่ เราก็ยิ่งต้องการอะไรที่จับต้องได้มากขึ้นเท่านั้น แม้วิถีชีวิตแบบดิจิทัลจะมีประโยชน์หลายอย่าง แต่ผู้คนก็ยังต้องการอะไรที่สัมผัสได้จริงๆ ผู้ประกอบการหลายคนใน Silicon Valley ก็ยังคงสวมใส่นาฬิกาอนาล็อกที่มีกลไกอันซับซ้อน น้อยคนนักที่จะใส่สมาร์ทวอทช์